Καλλιέργεια φιλαναγνωσίας σε παιδιά βρεφικής ηλικίας!

 

Το Ι.ΙΕΚ D.O.M.I. συμβουλεύει τους γονείς. Με την υποστήριξη του Τομέα Παιδαγωγικών.

 Το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού είναι το πρώτο και το σημαντικότερο μέσα στο οποίο μεγαλώνει και κινείται το παιδί, παρέχοντάς του αγάπη, ασφάλεια, τρυφερότητα, αγωγή, κίνητρα για την εξέλιξή του. Συχνά, η οικογένεια αντιμετωπίζει διάφορες καταστάσεις και μεταβολές από  παράγοντες εσωτερικούς και εξωτερικούς, συχνά απρόβλεπτους. Κάποτε οι καταστάσεις αυτές είναι σοβαρές. Το να συνεργαστούμε και να βοηθήσουμε τους γονείς το χρωστάμε στο παιδί. 

Η στήλη αυτή έχει τη διάθεση να βοηθήσει στον τομέα της Συμβουλευτικής Γονέων. Θα δίνουμε κάποιες προτάσεις για ένα από τα οικογενειακά θέματα που τυχόν θα συναντήσετε ως γονείς ή ως παιδαγωγοί. Επίσης, μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μας στο e-mail: xatzigiannaki@domi-iek.gr ή info@domi-iek.gr

Καλλιέργεια φιλαναγνωσίας σε παιδιά βρεφικής ηλικίας

 

Το διάβασμα είναι ένας τρόπος να εξερευνήσουμε ένα άλλο σύμπαν πέρα από την πραγματικότητα, να δραπετεύσουμε από αυτήν, να πάμε να «συναντήσουμε τη ζωή», όπως γράφει ο Σαρτρ, ή να συγκροτήσουμε το «πρώτο αποθεματικό των ονείρων μας».

Πώς μπορούμε, όμως, να δώσουμε στα παιδιά την όρεξη για διάβασμα, ώστε να παίρνουν απόλαυση από αυτό; Όταν θέλουμε να μεταδώσουμε σε ένα παιδί τη χαρά για το διάβασμα και την ευκαιρία να διαβάζει σε ολόκληρη τη ζωή του, δεν πρέπει να περιμένουμε να ανακαλύψει μόνο του τη σημασία και τη χαρά του διαβάσματος.

Εμείς ως ενήλικες πρέπει να το βοηθήσουμε από νωρίς και να του δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις να αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει τους σκοπέλους. Κάτι τέτοιο δεν είναι δύσκολο, αρκεί εμείς οι ίδιοι να έχουμε πειστεί για τα οφέλη και τα πλεονεκτήματα που έχει το διάβασμα από μικρή ηλικία.

 

Είναι κοινά παραδεκτό ότι το ασφαλέστερο κριτήριο πρόβλεψης της μετέπειτα σχολικής επίδοσης των παιδιών είναι οι γνώσεις αλφαβητισμού που κατέχουν κατά την είσοδό τους στο νηπιαγωγείο. Έρευνες έχουν δείξει ότι η ανάγνωση ιστοριών σε βρέφη και νήπια συντελεί στην πρόοδό τους σε θέματα αλφαβητισμού και έχουν ευεργετικότερα αποτελέσματα στην κατάκτηση του γραμματισμού απ’ ό,τι άλλες περισσότερο συμβατικές δραστηριότητες, όπως η αντιγραφή γραμμάτων, η διδασκαλία της αλφαβήτου κ.λπ.

 

Επίσης, μια μακροχρόνια έρευνα έδειξε ότι παιδιά προσχολικής ηλικίας που ακολούθησαν ένα πρόγραμμα ανάγνωσης βιβλίων παρουσίασαν υψηλότερες αναγνωστικές επιδόσεις όχι μόνο κατά τη διάρκεια του προγράμματος αλλά και αργότερα.

Με λίγα λόγια, προβάδισμα σε όλη τη σχολική διαδρομή είχαν τα παιδιά στα οποία οι γονείς τους είχαν αφιερώσει πολλές ώρες στην ανάγνωση ιστοριών και ήταν και οι ίδιοι αναγνώστες.

 

Με τη συνεχή επαφή με το βιβλίο στο πλαίσιο της οικογένειας, το διάβασμα γίνεται κάτι το αυτονόητο. Τα παιδιά αναπτύσσονται μέσα σε μια ατμόσφαιρα διαβάσματος, συνηθίζουν στο βιβλίο, πριν ακόμα μάθουν να διαβάζουν.

Δε θα ήταν παρακινδυνευμένο να πούμε ότι η μελλοντική πορεία των παιδιών ως μαθητών επηρεάζεται καθοριστικά από το συνολικό αριθμό των ιστοριών που άκουσαν μέχρι την είσοδό τους στο νηπιαγωγείο.

 

Σε ποια ηλικία δίνουμε το πρώτο βιβλίο σε ένα παιδί;

 

Το πρώτο βιβλίο το δίνουμε σε ηλικία 9 μηνών και βοηθάμε το παιδί να έρθει σε επαφή για πρώτη φορά με αυτό το είδος του «παιχνιδιού», διότι σε αυτή την ηλικία το βιβλίο είναι ένα παιχνίδι.

 

Μετά τον 1ο χρόνο αρχίζει σταδιακά να «διαβάζει», αποκρυπτογραφώντας τις εικόνες, αναζητώντας μια άλλου είδους ευχαρίστηση σε αυτή την απασχόληση, καθώς και ευκαιρίες επαφής με τον ενήλικα, που μεσολαβεί ανάμεσα στο παιδί και στο βιβλίο και είναι ο μόνος που ξέρει να δίνει ζωή και να γεννά ένα διαφορετικό ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο αντικείμενο.

 

Τα βιβλία ειδικά γι’ αυτή την ηλικία θα πρέπει να έχουν μια σαφή εικόνα σε κάθε σελίδα από ανθεκτικό υλικό, όπως πλαστικό, πανί ή χοντρό χαρτόνι. Βιβλία αφής, ήχων που διεγείρουν την αίσθηση της ακοής ή της αφής ή βιβλία με αντικείμενα από το άμεσο περιβάλλον του παιδιού είναι κατάλληλα για τις μικρές αυτές ηλικίες.

 

Στα 2 – 2 1/2 χρόνια, περίπου, το βιβλίο που δίνουμε στα παιδιά έχει μικρό κείμενο. Είναι οι πρώτες ιστοριούλες, με μια διήγηση που έχει αρχή, μέση και τέλος. Το περιεχόμενο της διήγησης είναι βέβαια απλό, χωρίς πολύπλοκη δομή, και σύντομο. Η εικόνα κυριαρχεί ακόμη. Δείχνει όλα όσα το κείμενο εξηγεί με το λόγο.

 

Με αυτές τις ιστοριούλες το μικρό παιδί έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με το λογοτεχνικό γραπτό λόγο. Ο ενήλικας διαβάζει το κείμενο πάντα όπως το βλέπει γραμμένο, με στόχο, μέσα από αυτή την πράξη, το παιδί να νιώσει ότι αυτά τα «μαύρα σημαδάκια», δηλαδή τα γράμματα, είναι πολύ σημαντικά, μεταφέρουν μηνύματα που όποιος κατέχει το μυστικό της αποκρυπτογράφησής τους μπορεί πάντα να τα βρίσκει.

 

Σταδιακά, οι ιστοριούλες γίνονται όλο και πιο πολύπλοκες, καθώς απευθύνονται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Ο λόγος παίζει σημαντικότερο ρόλο και η εικόνα είναι πιο φτωχή σε σχέση με το περιεχόμενο του κειμένου.

 

Μαρία Διακογιάννη

Καθηγήτρια Βρεφοκομίας