ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Νωρίτερα-γρηγορότερα-αποτελεσματικότερα!

 

Το Ι.ΙΕΚ D.O.M.I. συμβουλεύει τους γονείς. Με την υποστήριξη του Τομέα Παιδαγωγικών.

 Το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού είναι το πρώτο και το σημαντικότερο μέσα στο οποίο μεγαλώνει και κινείται το παιδί, παρέχοντάς του αγάπη, ασφάλεια, τρυφερότητα, αγωγή, κίνητρα για την εξέλιξή του. Συχνά, η οικογένεια αντιμετωπίζει διάφορες καταστάσεις και μεταβολές από  παράγοντες εσωτερικούς και εξωτερικούς, συχνά απρόβλεπτους. Κάποτε οι καταστάσεις αυτές είναι σοβαρές. Το να συνεργαστούμε και να βοηθήσουμε τους γονείς το χρωστάμε στο παιδί.Η στήλη αυτή έχει τη διάθεση να βοηθήσει στον τομέα της Συμβουλευτικής Γονέων. Θα δίνουμε κάποιες προτάσεις για ένα από τα οικογενειακά θέματα που τυχόν θα συναντήσετε ως γονείς ή ως παιδαγωγοί. Επίσης, μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μας στο e-mail: xatzigiannaki@domi-iek.gr ή info@domi-iek.gr 

 

ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Νωρίτερα - γρηγορότερα - αποτελεσματικότερα

 

Πρώιμη Ανίχνευση & Πρώιμη Παρέμβαση στις Μαθησιακές Δυσκολίες

 

Ένα από τα πιο σύγχρονα και καίρια ζητήματα στο χώρο της Ειδικής Παιδαγωγικής και της Παιδαγωγικής Ψυχολογίας αποτελεί η δυνατότητα Πρώιμης Ανίχνευσης και κατά συνέπεια αποτελεσματικότερης Παρέμβασης στις Μαθησιακές Δυσκολίες σε όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία.

 

Δυστυχώς, η συνηθέστερη αιτία παραπομπής στις αρμόδιες ιατροπαιδαγωγικές υπηρεσίες είναι όχι τόσο τα εμφανιζόμενα συμπτώματα κατά τη νηπιακή ηλικία, όσο η σχολική αποτυχία και τα όσα συνοδευόμενα προβλήματα αυτή συνεπάγεται (και μάλιστα ούτε καν από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού).

 

Εγείρεται, λοιπόν, το ερώτημα κατά πόσο πρέπει η επιστημονική κοινότητα, κυρίως όμως, οι άμεσοι ενδιαφερόμενοι, οι γονείς, να αναμένουν στην ουσία τη γιγάντωση του προβλήματος και να αναβάλλουν την αναζήτηση βοήθειας, τη στιγμή μάλιστα που τα αποτελέσματα της πρώιμης εκπαίδευσης είναι εντυπωσιακά, αν τα συμπτώματα ανιχνευθούν σε αρχικό στάδιο.

 

Με τον όρο Μαθησιακές Δυσκολίες εννοούμε ένα ευρύ φάσμα δυσκολιών που προϋπάρχουν μεν, εμφανίζονται, όμως, έντονα στη σχολική ηλικία. Έχουν κατά κύριο λόγο βιολογική βάση και ενδέχεται, αν δεν αναζητηθεί βοήθεια, να οδηγήσουν το παιδί σε ένα φαύλο κύκλο αδυναμίας στις σχολικές δεξιότητες, απογοήτευσης και απόσυρσης.

 

"H απομυθοποίηση των Μαθησιακών Δυσκολιών, η αποδοχή και κατ’ επέκταση η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας, κυρίως όμως, η σχέση Παιδί - Γονέας - Εκπαιδευτικός, αποτελούν το κλειδί για την επίλυση εκατοντάδων προβλημάτων."

 

Δεν περιορίζονται στις δεξιότητες γραφής και ανάγνωσης, όπως λανθασμένα πολλοί νομίζουν, αλλά εκτείνονται σε όλες τις εκφάνσεις της ανάπτυξης, από τις κινητικές δεξιότητες έως την κοινωνικοποίηση και την ένταξη στην ομάδα.

 

Τα δευτερογενή δε προβλήματα που τις συνοδεύουν μπορεί να αποδειχθούν ακόμη πιο επικίνδυνα και να οδηγήσουν σε παθολογικές συμπεριφορές, από την ακραία επιθετικότητα έως την πλήρη παθητικότητα.

 

Δεν περιορίζονται μόνο στο σχολείο, αλλά είναι πολύ πιθανό να επεκταθούν στο σπίτι, στην οικογένεια, στην ομάδα συνομηλίκων. Αντίθετα, όταν οι δυσκολίες ανιχνευθούν από τη νηπιακή ή ακόμη και από τη βρεφική ηλικία, όπως γίνονται προσπάθειες τα τελευταία χρόνια, όλες οι έρευνες συγκλίνουν στο ότι τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων είναι περισσότερο επιτυχή.

 

Πρέπει, ωστόσο, σε ένα άλλο επίπεδο, κοινωνιολογικό, κυρίως, να γίνει αντιληπτό ότι οι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι ένα εντελώς φυσιολογικό φαινόμενο του ανθρώπινου είδους. Με την προσέγγιση αυτή οι Μαθησιακές Δυσκολίες εμφανίζονταν, εμφανίζονται και θα εμφανίζονται ως φαινόμενο, με μια διαφοροποίηση απλώς ως προς το μέγεθος, όπως καθορίζεται από τις κατά καιρούς στατιστικές - επιδημιολογικές έρευνες (π.χ. Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητα από 3-12% του σχολικού πληθυσμού, σχεδόν ένα στα δέκα παιδιά).

 

Ποσοστά που για κάποιον εκτός χώρου θα φαίνονταν από ανησυχητικά έως τρομακτικά, για τους ειδικούς απλώς καταδεικνύουν τις προόδους στις υπηρεσίες Διάγνωσης και την ευκολότερη πρόσβαση σε αποτελεσματικές παρεμβάσεις, ώστε να προληφθεί κατά κύριο λόγο η σχολική αποτυχία, η περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός, αρκεί πάντα να είναι έγκαιρη η παρέμβαση.

 

"Αναδεικνύεται η αξία του εκπαιδευτικού ρόλου, αφού ως αντικειμενικός και επιστημονικός παρατηρητής ο/η εκπαιδευτικός προσχολικών δομών οφείλει να παρατηρεί, να εντοπίζει και να καταγράφει σε δομημένο πλαίσιο ανησυχητικές συμπεριφορές και να ενημερώνει τους γονείς."

 

Από την άλλη πλευρά, τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά, τα οποία αποτελούν σχετικά ασφαλή δείκτη ανίχνευσης, ποικίλουν από βρέφος σε βρέφος, από νήπιο σε νήπιο και από παιδί σε παιδί. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι παρατηρούμενες καθυστερήσεις σε ένα ή και περισσότερα επίπεδα ανάπτυξης (προσοχή, αντίληψη, ομιλία, βάδιση, ισορροπία, κίνηση κ.ά.), η «περίεργη» συμπεριφορά στο παιχνίδι, στην επικοινωνία ή στη συνδιαλλαγή, η αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης και δεκάδες άλλα ανά κατηγορία συμπτώματα πρέπει να οδηγήσουν σε έναν απαθή εφησυχασμό, άρνηση και απομάκρυνση από το ουσιαστικό πρόβλημα, κοινώς στην πεποίθηση ότι το παιδί θα κερδίσει το χαμένο χρόνο αργότερα ή ότι το πρόβλημα θα λυθεί από μόνο του με την ανάπτυξη.

 

"Ένα αποτελεσματικό Πρόγραμμα Παρέμβασης δεν περιορίζεται στο γραφείο ή στο χώρο των Ειδικών. Περιλαμβάνει αναπόσπαστα την οικογένεια και το σχολικό πλαίσιο."

 

Εκεί, ίσως, αναδεικνύεται η αξία του εκπαιδευτικού ρόλου, αφού ως αντικειμενικός και επιστημονικός παρατηρητής ο/η εκπαιδευτικός προσχολικών δομών οφείλει να παρατηρεί, να εντοπίζει και να καταγράφει σε δομημένο πλαίσιο ανησυχητικές συμπεριφορές, να ενημερώνει τους γονείς και σε αγαστή συνεργασία αμφότεροι να αναζητούν υποστήριξη από τις κατάλληλες δομές. Είναι γεγονός ότι η πρώιμη ανίχνευση είναι μια πολυδιάστατη διαδικασία που χρειάζεται τόσο τη συνδρομή του γονέα, όσο και τον ενεργό ρόλο του εκπαιδευτικού, με την έννοια ότι ο τελευταίος βιώνει το παιδί σε σχέση με την ομάδα συνομηλίκων, γνωρίζει επιστημονικά τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά των παιδιών και εντοπίζει συμπεριφορές που λόγω του υποκειμενικού στοιχείου μπορεί να μη γίνουν αντιληπτές από τους γονείς.

 

Άλλο τόσο είναι αληθές, επίσης, ότι η απομυθοποίηση των Μαθησιακών Δυσκολιών, η αποδοχή και κατ’ επέκταση η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας, κυρίως όμως η σχέση Παιδί- Γονέας- Εκπαιδευτικός, αποτελούν το κλειδί για την επίλυση εκατοντάδων προβλημάτων και τον πλέον ασφαλή δρόμο για μια επιτυχή θεραπευτική- παιδαγωγική παρέμβαση.

 

Ένα αποτελεσματικό Πρόγραμμα Παρέμβασης δεν περιορίζεται στο γραφείο ή στο χώρο των ειδικών. Περιλαμβάνει αναπόσπαστα την οικογένεια και το σχολικό πλαίσιο και γι’ αυτό το λόγο γονείς και εκπαιδευτικοί λαμβάνουν ενεργό λόγο στη διαδικασία. Όσο νωρίτερα, λοιπόν, τόσο γρηγορότερα, τόσο αποτελεσματικότερα.

 

Ηλίας Α. Βασιλείου BA, MSc, PhD (Cand.) Γλωσσολόγος - Ειδικός Παιδαγωγός